-
1 prae
I adv.1) впереди, вперёд (ire p. Pl, Ter)abi p., jam ego sequar Pl — иди вперёд, а я последую (за тобой)2) в сравнении, противp. ut dudum fuit Pl — в сравнении с тем, каким он был раньшеII prae praep. cum abl. (редко cum acc.)1) впереди, перед (p. se mittere Sl; pugionem p. se ferre C)p. se ferre (gerere) C etc. — выставлять напоказ, открыто выражать, обнаруживать (gaudia vultu p. se declarare Ctl)aliquid paulum p. manu dare Ter — дать кое-что на руки (наличными)si liber p. manibus est AG — если книга (эта у тебя) под рукойGallis, p. magnitudine corporum suorum, brevitas nostra contemptui est Cs — наш рост, небольшой по сравнению с большим ростом галлов, является для них предметом презрения3) преим. в отриц. предлож. из-за, от (p. lacrimis scribere non posse C)III prae-1) нахождения впереди ( praecedo)2) упреждения ( praecipio)3) преждевременности ( praecanus) -
2 praequam
prae-quam (тж. раздельно) — см. prae I -
3 praenobilis
prae-nōbilis, eвесьма славный, прославленный ( potio Ap)praenobilior proprio ingenio, quam patricio consulatu Ap — (Эмилиан Страбон), более славный своими личными дарованиями, чем званиями патриция и консула -
4 praeopto
prae-opto, āvī, ātum, āreбольше желать ( aliquid quam aliquid L); предпочитать (aliquid alicui rei Nep, L и aliquid pro aliquā re Ap) -
5 praesto
I prae-sto, stitī, stitum, āre1) стоять впереди или выше, быть лучше, выделяться, превосходить (alicui Ter, C, inter aliquos C или aliquem aliquā re Nep, L; praestat honesta mors turpi vitae Nep)2) доставлять, предоставлять, давать ( alicui voluptatem C); поставлять (annonam C; milites Eutr); даровать (pacem, honores Eutr); выплачивать (stipendium exercitui L, T; dimidium tributorum Eutr)p. caput fulminibus Lcn — подставлять свою голову под молнии, т. е. рисковать своей жизнью3) проявлять (benevolentiam C; magnam virtutem Cs; amorem H); оказывать (alicui debitum honorem C); выказывать, обнаруживать ( mobilitatem equitum Cs)4) соблюдать ( fidem C); сохранять (aliquem incolumem H; consuetudinem C); хранить ( silentium L); исполнять (promissum QC, L); выполнять, осуществлять ( rem maximam PJ); удерживать ( aliquem finibus certis C)sententiam p. C — подавать голосalicui mare tutum p. C — сделать море безопасным для кого-л.terga p. T — обратить тыл, бежатьalicui justa p. QC — воздать кому-л. последние почестиaliquem salvum p. C — спасти кого-л.vicem alicujus p. Sl — замещать кого-л.se p. — оказываться, показывать себя (se p. dignum alicui rei C)5) ручаться, брать на себя ответственность, отвечать, гарантировать ( nihil in vitā praestandum C)p. alicui aliquid C — принимать на себя ответственность перед кем-л. за что-л.6) impers. praestat предпочтительнее, лучше ( praestat nobis — или nos — mori, quam servire C)est ubi damnum praestet facere, quam lucrum Pl — бывает, что убыток приходится предпочесть (нечестной) прибылиII praestō adv. [ prae + situs ]тут, под рукой, наготове, в состоянии готовности (ubique et omnibus p. esse Sen)p. esse alicui C etc. — находиться у кого-л. или быть в чьём-л. распоряжении, служить (помогать) кому-л.hirundĭnes aestivo tempore p. sunt rhH. — с наступлением весны ласточки прилетают -
6 factum
1) действие, прот. dolus, consilium (1. 7 D. 48, 4 1. 53 § 2 D. 50, 16. 1. 225 eod.);praestare factum sociorum, servorum etc. (1. 22 D. 17, 2. 1. 25 § 7. 1. 31 § 15. D. 21, 1. 1. 1 § 6. D. 47, 5. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 155 pr. D. 50, 17);
2) факт, противоп. ius,- in facto potius, quam in iure consislere (1. 10 D. 4, 3): multum interest, conditio facti an iuris sit (1. 21 D. 35, 1. cf. 1. 60 pr. eod. 1. 1 § 3 D. 41, 2. cf. 1. 19 D. 4, 6);facto meo alter locupletatus (1. 6 § 11 D. 3, 5); особ. как предмет обязательства, обозн. всякое действие, не состоящее в dare (§ 7 J. 3, 15. 1. 82 D. 35, 1. 1. 6 § 7 D. 40, 7).
possessio facti est et animi (1. l § 15 D. 47, 4. cf. 1. 29. D. 41, 2. 1. 7 § 3 D. 27, 10. 1. 27 § 2 D. 2, 14. cf. 1. 38 § 6. D. 45, 1. 1. 2 § 2 D. 8, 5);
in factum agere, actio, иск, по фактическим обстоятельствам данного дела не имеющий строго определенной формулы; претор во главе формулы (вместо т. н. demonstratio) всегда упоминал об обстоятельствах, вызывавших этот иск (civilis actio, quae prae scriptis verbis rem gestam demonstrat) (1. 3 § 1 D. 4, 9. 1. 23 § 5. 1. 52 D. 6, 1. 1. 7 § 6. 1. 9 pr. 1. 11 § 8. 1. 17 pr. 1. 27 § 14. 1. 33 § 1. D. 9, 2. 1. 10 D. 9, 4. 1. 6 § 6 D. 10, 3. 1. 3 § 14. 1. 9 § 4 D. 10, 4. 1. 6 1). 18, 5. 1. 11. 14 D. 19, 5. 1. 9 D. 27, 6. 1. 63. 77. § 2 D. 31. 1. 15 § 34. 1. 10 pr. D. 42, 8. 1. 13. 25. § 1 D. 44, 7. 1. 51 § 4. 1. 53 § 20. 1. 68 § 4 D. 47, 2);
in. f. iudicium (1. 5 § 1. D. 2, 7. 1. 12 D. 19, 4);
poenalis in f. actio (1. 12 D. 2, 4. 1. 25 D. 48, 10);
in f. excipere, exceptio, praescriptio (§ 1 J. 4, 13. 1. 4 D. 7, 9 1. 20 pr. D. 11, 1. l. 27 D. 13, 5. 1. 20 D. 14, 6. l. 1 § 4 D 21, 3. 1. 44. 23. D. 44, 1. 1. 4 § 16 D. 44, 4. 1. 9 C. 4, 30);
in f. (concepta) replicatio (1. 15 pr. D. 35. 2. 1. 14 D. 46, 1. 1. 28 D. 2. 4);
quaestio facti, non iuris (1. 16 D. 1, 5. 1. 12 § 4. 1. 13 D. 20, 4. 1. 15. § 1 D. 28, 5. 1. 94 D. 45, 1);
ignorantia vel facti, vel iuris est (1. 1 pr. D. 22, 6);
error iuris - facti;
errare in iure - in facto (см. errare s. 2);
ex facto (по отношению к известному факту) quaesitum, propositum, tractatum est (1. 11 § 2 D. 4, 4 1. 52 pr. D. 15. 1. 1. 35 pr. D. 28, 5. 1. 43 pr. D. 28, 6. 1. 39 § 6 D. 30. 1. 17 pr. D. 36, 1. 1. 5 § 1 D. 44, 3);
ex. f. consultus (l. 4 § 3. D. 2, 14. 1. 3 § 1 D. 4, 4. 1. 52 § 7. D. 17, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > factum
См. также в других словарях:
que — Que, quelquesfois est nom, et ores interrogatif, comme, Que veut il? Quid vult? quid quaerit? Ores relatif, de tout genre, comme, Le livre que tu escrits, Liber quem scribis. La femme que tu as espousé, Vxor, quam duxisti. Et quelquesfois… … Thresor de la langue françoyse
MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox … Hofmann J. Lexicon universale
TYPOGRAPHIA — quae unicum est contra tineas et blattas, omnis eruditionis inimicas, remedium: quamque cum omnibus veterum inventis, certare facile posle censet Ioh. Bodinus, Meth. Histor. c. 7. non Saturnum, ut S. Cyprianus, de Idolis libr. sensisle videtur:… … Hofmann J. Lexicon universale
Секта — В данной статье или разделе имеется избыток цитат либо слишком длинные цитаты. Излишние и чрезмерно большие цитаты следует обобщить и переписать своими словами. Возможно, эти цитаты будут более уместны в Викицитатнике или в Викитеке … Википедия
BASILEA vel BASILIA — BASILEA, vel BASILIA in duabus vitis Caroli M. truncatô nomine Bassa; in divisione regni Lotharii Basula, in Annal. Metensibus Basala: in Notitiis veterib. provinciarum et civitat. Gall. Basiliensium civitas, Cluverio Arialbinum, quem Vales.… … Hofmann J. Lexicon universale
FOEMINA — an a mollitie feminis vel femoris, ut Scalig. vult Ling. Lat. c. 79. an a fetu, quem sc. concipit, parit, educat; aut plenius a fetu minando, i. e. ducendo dicta, non minus, ac melior sexus, Deum auctorem habet, e costa formata viri: adeoqueve… … Hofmann J. Lexicon universale
LOTHARII Regnum — postea LOTHARINGIA, nomen accepit non a Lothario Lud. Pii Imp. maximo natu fil. cui in divisione paternae hereditatis A. C. 843. facta, obtigit, praeter alia quidquid hinc Rheno et Alpibus, inde Carbonariis, aut Scaldis, Mosa, Arari Rhodanoque,… … Hofmann J. Lexicon universale
Joachim Oporin — (auch: Oporinus; * 12. September 1695 in Neumünster; † 5. September 1753 in Göttingen) war ein deutscher evangelischer Theologe. Inhaltsverzeichnis … Deutsch Wikipedia
HELVETII — gens nobilissima cuius caput Aventicum olim, unâ cum Sequanis, Celtis sive Gallis proprie dictis attribuuntur a Caefare l. 1. c. 1. 2. et 3. qui illos reliquos Gallos virtute praecedere, omnibusque praestare, et totius Galliae plurimum posse ait … Hofmann J. Lexicon universale
DII — ingenii ab Unius notitia exerrantis figmentum, tot fuêre apud Gentiles, quot deprehendêrunt vel usui suo, vel terrori, vel admirationi apta instrumenta; omisso Eo, qui solus horum Auctor, naturâ suâ invisibilis, per visibilia haec sua opera ipsis … Hofmann J. Lexicon universale
NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… … Hofmann J. Lexicon universale